Sve što morate znati o crvenim krvnim zrncima: funkcija, građa, proizvodnja i životni vek eritrocita

Uloga Crvenih Krvnih Zrnaca

Crvena krvna zrnca, poznata i kao eritrociti, najzastupljenija su vrsta ćelija u ljudskom tijelu. Njihova glavna funkcija jeste prenos kiseonika iz pluća do tkiva i vraćanje ugljen-dioksida nazad u pluća. Osim transporta gasova, eritrociti sadrže enzim karboanhidrazu koji ubrzava reakciju između ugljen-dioksida i vode.

Građa i Broj Eritrocita

Eritrociti imaju karakterističan oblik bikonkavnog sočiva, što im omogućava maksimalnu elastičnost i lakoću prolaska kroz uske kapilare, sprječavajući oštećenja membrane. Ovaj oblik povećava i površinu ćelije, čime se ubrzava razmjena gasova. Prosečan dijametar eritrocita je oko 7,8 μm, a debljina varira od 2,4 μm na ivicama do 1 μm u centru ćelije. Sastoje se uglavnom od vode (70%) i hemoglobina, respiratornog pigmenta koji kod žena iznosi oko 140 g/l krvi, a kod muškaraca do 160 g/l.

Membrana eritrocita, sastavljena od lipoproteinskih molekula, štiti ćeliju, održava njen oblik i plastičnost. Broj eritrocita varira u zavisnosti od pola, starosti i nadmorske visine. Kod odraslih muškaraca kreće se između 4,2 i 5,8×10¹²/l, a kod žena između 3,7 i 5,2×10¹²/l krvi. Hematokrit, koji označava procenat krvi zauzet eritrocitima, iznosi 40-45%.

Proizvodnja i Životni Vek Eritrocita

U ranom embrionalnom periodu, žumančana kesa proizvodi crvena krvna zrnca. Kasnije jetra, slezina i limfni čvorovi preuzimaju ovu funkciju, dok se od kraja fetusa i nakon rođenja eritrociti stvaraju u crvenoj koštanoj srži kroz proces eritropoeze. Kako čovjek stari, proizvodnja se seli u membranozne kosti poput pršljenova, rebara i karličnih kostiju.

Za pravilnu sintezu eritrocita neophodni su vitamin B12, folna kiselina, proteini, gvožđe, eritropoetin i zdrava sluznica želuca. Životni vijek eritrocita traje između 100 i 120 dana, nakon čega se stari eritrociti razgrađuju uglavnom u slezini kroz procese kao što su fagocitoza i fragmentacija. Hemoglobin se oslobađa, dok se gvožđe reciklira, a bilirubin izlučuje putem žuči iz organizma.