Liječenje steriliteta (neplodnosti)

Sterilitet se definiše kao stanje u kome ne dolazi do trudnoće ni nakon godinu dana redovnih seksualnih odnosa bez upotrebe kontraceptivnih metoda.

Brojni su uzroci infertiliteta, ali da bi neko razumio pojam i kompleksnost ove pojave treba da poznaje makar elementarne osnove ljudske reprodukcije, odnosno razmnožavanja.

Ljudska vrsta se biološki karakteriše sa veoma kompleksnom i poprilično neefikasnom reprodukcijom. Da bi ona uopše bila moguća neophodno je da reproduktivna osovina kod oba partnera funkcioniše. Tako su preduslovi adekvatne reprodukcije uredna produkcija spermatozoida kod muškog partnera, uredna ovulatorna funkcija kod ženskog partnera (odnosno prisustvo ovulacija), kao i prohodnost ženskog reproduktivnog trakta (prije svega ovdje se misli na prohodnost jajovoda).

I u odsustvu bilo kakvog problema šansa da par ostvari trudnoću, i u mladim godinama, spontano iznosi svega 20-25% po jednom menstrualnom ciklusu. Ovo je činjenica koje mnogi parovi nisu svjesni, a koja nam ukazuje na to da mnoge “kockice moraju da se poklope”, kako bi došlo do trudnoće i da će redovnim i upornim pokušavanjem oko 85% parova napraviti trudnoću za godinu dana.

Preostalih 15% spada u grupu infertiliteta i oni mogu zahtijevati odgovarajući medicinski tretman.

Uzroci steriliteta

Brojni su poremećaji, oboljenja i stanja koja kod odredjenog para mogu smanjiti šansu za ostvarivanje trudnoće. Još jednom napominjemo da je ovo najpreciznija formulacija iako parovi često traže jasan i konkretan odgovor na pitanje da li zbog ovog ili onog stanja oni mogu ili ne mogu da imaju djecu. Istina je da se u preko 95 % slučajeva ovo sa sigurnošću ne može tvrditi.

Kao što je rečeno, rijetka su stanja koja u potpunosti iskuljučuju šansu za spontanu trudnoću (odsusutvo polnih ćelija kod muškarca ili žene, urodjeno ili operacijom stečeno odsustvo ili težak poremećaj razvijenosti materice i drugih reproduktivnih organa žene).

Kod većine drugih faktora koje dovodimo u vezu sa infertilitetom riječ je o smanjivanju šanse za ostvarivanje trudnoće sa priprodnih 25% po ciklusu na ponekad svega 1-2%, i ovde je uglavnom neophodna medicinska pomoć za ostvarivanje trudnoće.

Drugo pitanje koje često muči parove je da li je problem u njemu ili njoj, što je takodje neadekvatan pogled na ovu komplikovanu situaciju, pošto u praksi treba da dodje do „zajedničkog poduhvata“ i nisu rijetka stanja gdje su i ona i on imali problema sa reproduktivnim sistemom, ali ipak su ostvarili trudnoću, kao ni situacija gdje ni ona ni on nisu imali ni jedan dijagnostikovani poremećaj, ali ipak nije dolazilo do trudnoće.

Osnovni uzroci infertiliteta mogu biti:

• Muški faktor infertiliteta odnosno „loš spermogram“, koji je jedini faktor kod 30% parova
• Poremećaji ovulatorne funkcije, koji se javljaju u 25% slučajeva (ženski faktor)
• Oštećenja ili neprohodnost jajovda, koji se javljaju kod 20% parova (ženski faktor)
• Patološka stanja materice i trbušne duplje kod žene, u 10 % parova
• Infertilitet nepoznatog uzroka (osnovna ispitivanja nisu pronašla problem, ni kod muškarca, ni kod žene) kod čak 25% parova
• U čak 40% parova postoji problem i kod jednog i kod drugog partnera i tu govorimo o zajedničkom infertilitetu (iako je on uvijek zajednički)

Pored navedenih brojna su benigna oboljenja žene i muškarca (koja spadaju u gore navedene grupe steriliteta), koja mogu da budu u pozadini problema i ukoliko im se ne pristupi na odgovarajući način mogu doprinijeti infertilitetu.

Ovdje se prije svega misli na sindorm policističnih jajnika, endometriozu, miome materice, adenomiozu, polipe materice, nepravilnosti materice, poput septuma, prisustvo upalnih procesa kod žene, poput upale jajnika, a nastalih kao posledica seksualno prenosivih bolesti, poremećaje štitne žlijezde i druge endokrinološke i sistemske poremećaje, kao i brojna druga stanja.