Giht: Uzroci, simptomi i efikasno liječenje metaboličke bolesti sa hiperuricemijom i tofusima

Šta je giht?

Giht je metabolička bolest koja se manifestuje kroz akutni artritis sa ponavljajućim napadima, pojavom tofusa i, ukoliko se ne liječi, razvojem hronične uratne artropatije. Nastaje kao posljedica taloženja kristala mononatrijum-urata i karakterišu je hiperuricemija i hiprurikemija. Pored zglobova, kod nekih bolesnika mogu se pojaviti bubrežni kamenci ili depoziti urata u bubrezima.

Klasifikacija i učestalost

Giht se dijeli na primarni, koji je posljedica nejasne ili genetske hiperuricemije, i sekundarni, koji nastaje zbog poznatog uzroka hiperuricemije. Najčešće pogađa muškarce, dok samo 5% žena razvija giht, najčešće u menopauzi. Bolest se obično javlja kod muškaraca nakon 40. godine.

Uzroci i mehanizam nastanka

Uzrok gihta je često nepoznat. Kristali soli mokraćne kiseline se akumuliraju zbog povećane proizvodnje ili smanjenog izlučivanja mokraćne kiseline, koja je krajnji produkt metabolizma purina iz hrane i ćelija. Većina pacijenata ima oba poremećaja.

Klinička slika

Giht počinje naglo, obično noću, jakim bolom u zglobu, najčešće nožnog palca, praćenim otokom, crvenilom i zategnutom, sjajnom kožom. Ponekad su prisutni groznica i drhtavica. Napad traje do dvije sedmice. Tokom remisije nema zglobnih simptoma, ali je hiperuricemija prisutna. Napad se može ponoviti unutar godine, češće proširen na iste zglobove. Provokativni faktori uključuju hranu bogatu purinima, alkohol, neke lijekove, povrede i operacije.

Hronični oblik i komplikacije

Neliječeni giht prelazi u hronični oblik sa formiranjem tofusa – bijelih kvržica ispod kože, naročito na zglobovima, šakama i ušima. Tofusi mogu ulcerisati i izlučivati uratnu masu. Oko 20% bolesnika ima bubrežne kamenčiće. Uratna nefropatija može dovesti do bubrežne insuficijencije, koja je razlog smrti kod oko 25% pacijenata.

Dijagnostika i liječenje

Dijagnoza se postavlja na osnovu kliničke slike i povišenih vrijednosti mokraćne kiseline u krvi i urinu. Liječenje obuhvata kontrolu artritisa nesteroidnim antiinflamatornim lijekovima poput indometacina i specifičnim lijekom kolhicinom, uz higijensko-dijetetske mjere: smanjenje unosa hrane bogate purinima, izbjegavanje alkohola i povećan unos tečnosti. U težim slučajevima koriste se urikozurici i urikosupresori koji dugoročno smanjuju hiperuricemiju i sprječavaju pogoršanje.