Uzrok neplodnosti kod 10-30% parova je neprohodnost jajovoda i nepravilnost gradje materice. Do začepljenja jajovoda dolazi najčešće zbog posljedica preboljenih bakterijskih upala (chlamydia), priraslica uzrokovanih endometriozom ili prethodnim operativnim zahvatima u maloj karlici (laparotomia/ laparoscopia).

 

Urodjene anomalije materice (dupla materica, jednoroga materica, dvoroga materica, septirana materica, tumori materice (endometrijalni polip, submukozni miom...), te intrauterine priraslice takodje stvaraju prepreke kod procesa oplodnje. Ako su jajovodi i materica oštećeni ili promijenjeni, ne može doći do oplodnje. Spermatozoidi iz vagine kroz cervikalni kanal ulaze u matericu, potom u jajovode, pa dolazi do oplodnje. Oplodjena jajna ćelija - rana faza embriona kroz jajovode prolazi do materice u kojoj se nastavlja pravilan razvoj trudnoće.

Ispitivanje prohodnosti jajovoda moguće je napraviti na nekoliko načina, kao što su:

Laparoskopska operacija - provjera prohodnosti jajovoda metilenskim plavilom najsigurniji je metod, ali spada u invazivne metode, koje mogu imati komplikacije, kao svi operatvni zahvati, zahtijeva hospitalizaciju, bolovanje - period postoperativnog oporavka i zarastanja rana na trbuhu, najskuplja je od svih dostupnih metoda provjere prohodnosti jajovoda. S obzirom da se laparoskopijom ne može prikazati unutrašnjost materice, obično se planira u istom aktu još jedan operativni zahvat.

Histeroskopija - operativni zahvat kojim se specijalnom optikom ulazi u šupljinu materice, koja se tako pregleda i dijagnostikuje endometrijalni polip, submukozni miom ili septum - pregrada... Iskusnom operateru u idealnim okolnostima potrebno je ½ do 1h i duže za obavljanje operativnog zahvata, što podrazumjeva da je pacijent u opštoj anesteziji, koja takodje ima svoje rizike. Prednost operativne dijagnostike je višestruka, ukoliko se postavi dijagnoza (polipa, mioma, septuma, priraslica...) u istom aktu se mogu riješiti.

HSG (hysterosalpingografija) je radiološka metoda snimanja jodnim kontrastom, koja je u razvijenom svijetu napuštena zbog štetnog zračenja i alergijskih reakcija.

2D HyCoSy (2D ultrazvučna Hystero-Salpingo-Contrast-Sonografija) je 2D ultrazvučna metoda provjere prohodnosti jajovoda pomoću sterilnog fiziološkog rastvora je dobra, ali nedovoljno pouzdana, zbog otežane vizualizacije rastvora u jajovodima. Najjeftinija je od svih metoda, ali i najmanje efikasna u postavljanju sigurne dijagnoze.

HyCoSy je najnovija metoda provjere prohodnosti jajovoda i dijagnostike urodjenih malformacija materice. Kao kontrastno sredstvo koristi se Ex-Em gel. Ova metoda spada medju najsigurnije u postavljanju tačne dijagnoze prohodnosti jajovoda i promjena na materici. HyCoSy se preporučuje svim pacijentikinjam koje pokušavaju ostati trudne više od 1 godine bez uspjeha.

Kontraindikacije:

• Trudnoća
• Karcinom ženskih polnih organa
• Akutna upala u maloj karlici
• Infekcija vagine
• Pacijentkinje sa rizičnim faktorima, kao što su: srčane bolesti, alergije na ljekove...
• Vaginalno krvarenje

Priprema za HyCoSy

• Prije planirane pretrage potrebno je uzeti briseve vagine i cerviksa (aerobi, CB - clamydia, mycoplsma i ureaplasma), kao i PAP-a bris. Snimanje se radi u prvoj proliferativnoj fazi menstrualnog ciklusa od 5.-12. dana. Savjetuje se izbjegavanje odnosa prije pretrage ili korišćenje zaštite. Postupak:
• Prije zahvata potrebno se izmokriti
• Pacijentkinji se uvodi venski put - braunila
• Na ginekološkom stolu se sterilnim cusco spekulumom prikaže grlić materice
• Vagina i grlić materice se isperu dezinfekcionim rastvorom
• Grlić materice se uhvati hvataljkom, materica se sondira
• Postavi se specijalni kateter iz kita Ex-Em, a ako je potrebna dilatacija cervikalnog kanala pacinetkinja dobije paracervikalnu blokadu (1 amp lydocaina)
• Nakon postavljanja katetera započinje se sa ultrazvučnim pregledom, polako se daje kontrastno sredstvo Ex-Em gel, koji prilikom prolaska kroz uske kanale ima osobinu prelaska u pjenasto stanje, što olakšava ultrazvučnu vizualizaciju kontrasta. Ponekad je prilikom davanja kontrasta moguć umjereni bol zbog spazma jajovoda, postupak se tada kratko prekida, te nastavlja po prestanku bola
• Nakon pretrage kateter se izvadi, moguć je vodenasti iscjedak iz vagine još dan, dva
• Braunila se izvadi 1 sat nakon pretrage

Postupak se obavlja ambulantno, tokom postupka pacijentkinja mora osjećati nelagodnost i blaži bol. Nakon pretrage mora ostati 1 sat u ordinaciji, radi praćenja. Indicirano je davanje analgetika kod jače bolnosti - individualni pristup. Pacijentkinja je odmah nakon završenog pregleda u mogućnosti da obavlja svoje dnevne aktivnosti.

 

Izvor: Ginekološko akušerska ordinacija Medan - Podgorica