Sve što trebate znati o Staphylococcus aureus: Simptomi, prenos i liječenje zlatnog stafilokoka

Osnovne karakteristike Staphylococcus aureus

Staphylococcus aureus, poznat i kao zlatni stafilokok, je Gram-pozitivna okrugla bakterija. Radi se o fakultativno anaerobnom, nepokretnom mikroorganizmu koji ne proizvodi spore. Naziv je dobila po tipu rasporeda ćelija koje formiraju grozdaste nakupine. Ova bakterija je katalaza pozitivna i oksidaza negativna. Glavna zabrinutost u vezi sa Staphylococcus aureus je njegova brzo razvijajuća otpornost na različite antibiotike, što otežava liječenje infekcija koje izaziva.

Način prenošenja i kolonizacija

Ova bakterija se najčešće prenosi direktnim dodirom ili kapljičnim putem, a često je nosilac zdrava osoba. Prirodno stanište joj je ljudska koža, a prisutna je i na sluzokoži i u crevima kao prolazna flora. Nakon rođenja, stafilokok naseljava kožu, nosni vestibulum, nosnu sluznicu, digestivni trakt i vaginu, gdje može ostati trajno prisutan. Ukoliko dođe do oštećenja kože ili sluznice, bakterije prodiru u dublja tkiva i izazivaju infekcije. Takođe, mogu se naći na predmetima opšte upotrebe i namirnicama, najčešće kroz kontak sa rukama.

Patološki značaj i kliničke manifestacije

Stafilokok uzrokuje različite oblike lokalnih infekcija kože poput furunkula, karbunkula, impetiga, celulitisa, kao i postoperativnih infekcija, upala dojki i rana od opekotina. Infekcija se može proširiti putem limfe ili krvi, uzrokujući sepsu i gnojne upale u drugim organima, uključujući osteomijelitis i endokarditis. Takođe može izazvati teške upale pluća, naročito kod bolesnika nakon operacije ili kao komplikaciju virusnih infekcija poput gripa. Stafilokokna pneumonija se obično razvija nakon virusnih respiratornih bolesti, a kod male djece može nastati direktnim udisanjem bakterije.

Infekcije kože izazvane Staphylococcus aureus

Najčešće stafilokokne kožne infekcije uključuju impetigo, folikulitis, furunkule, karbunkule, flegmone, apscese i celulitis. Maligna stafilokokna infekcija lica karakteriše se naglom upalom i otokom, često počinje furunkulom ili folikulitisom, sa mogućnošću širenja i razvoja sepse. Impetigo se ispoljava na koži u obliku gnojnih mjehurića i krastica, najčešće na licu, i spontano se sanira za nekoliko sedmica. Furunkul počinje kao upala dlake folikula i razvija gnojnu kvržicu sa mogućom nekrozom i spontanim otvaranjem, što ostavlja ožiljke. Česta pojava višestrukih furunkula naziva se furunkuloza i obično je vezana za oslabljen imunitet ili dijabetes.

Dijagnoza i liječenje

Za dijagnozu se koriste uzorci briseva sa kože, nosa, grla, sputuma ili krvi, a analiza uključuje mikroskopiju, kulturu i biohemijska testiranja. Liječenje podrazumijeva upotrebu antibiotika kao što su penicilin G, cefalosporini treće generacije i klindamicin, prilagođeno antibiogramom. Lokalno se preporučuje higijena, pranje toplom vodom i sapunom ili blagim otopinama, te zagrijavanje oboljelih područja radi bržeg zacjeljivanja. U slučaju pucanja apscesa, neophodna je incizija i drenaža. Sistematske infekcije zahtijevaju primjenu antibiotika peroralno ili parenteralno.